Objective: In this study, we aimed to investigate the frequency of metabolic syndrome (MetS) in patients with obsessivecompulsive disorder (OCD), its relationship with sociodemographic characteristics and its association with use of antidepressants or antidepressants combined with adjunctive atypical antipsychotics.
Methods: The study was designed as a naturalistic, descriptive clinical observation and conducted on patients attending the outpatient clinics of the Anxiety Disorders Unit of the Psychiatry Department at Gaziantep University. A total of 40 OCD patients were included between the ages of 18 and 65, who had been diagnosed with OCD prior to the study according to the DSM-IV TR criteria and who had their treatment regimens started before the study was planned. Twenty patients were on antidepressants alone (antidepressant group) and the remaining 20 patients were on atypical antipsychotics together with antidepressants (antipsychotic group). All patients were on their medications for at least the previous three months. We excluded patients who had any other chronic medical diseases, dementia, moderate or severe mental retardation, epilepsy, substance abuse (except cigarette use), pregnancy, and neurological diseases causing organic brain disorders such as head trauma. The Yale-Brown Obsession Compulsion Scale (Y-BOCS) and Clinical Global Impressions (CGI) Scale were used to assess the patients. Heights, body weights, waist circumferences, and blood pressures of the patients were measured. Venous blood samples from the forearm were obtained after overnight fasting to measure blood glucose, high-density lipoprotein (HDL), triglycerides (TG), total cholesterol, and low density lipoprotein (LDL). We diagnosed MetS according to the Third Adult Treatment Protocol (ATP III), which was defined by The National Cholesterol Education Program (NCEP). Statistical analyses were done by using SPSS 15.0. Descriptive statistics for continuous parameters were shown as mean (+/- standard deviation). For comparison of continuous variables, according to whether or not they followed a normal distribution, either Student t test or Mann Whitney U test was used. In comparison of discrete variables, chisquare and Fisher’s Exact tests were used. P<0.05 was taken as the significance level of the tests.
Results: There was no significant difference between the antidepressant and antipsychotic groups in terms of gender, marital status, employment status, and smoking. MetS was found in 10 patients in total (25%). Six patients were from antidepressant group, 4 patients were from antipsychotic group and the difference between these two groups was not significant in terms of frequency of metabolic syndromes. There was no difference between cases with MetS and without MetS in terms of educational level, occupation, marital status, age, CGI and Y-BOCS scores. In the antipsychotic group, 9 patients were given quetiapine (45%), 6 patients received risperidone (30%), 3 ziprasidone (15%), and 2 patients were on aripiprazole (10%).
Conclusion: The frequency of metabolic syndrome was not statistically different between the antidepressant and antipsychotic groups. Although the study was conducted in a relatively small group of patients; it has revealed that atypical antipsychotic augmentation in OCD does not increase the risk of MetS.
Antidepresanla birlikte atipik antipsikotik ekleme tedavisi kullanan ve kullanmayan obsesif kompulsif bozukluk hastalarında metabolik sendrom sıklığı: naturalistic, tanımlayıcı bir ön çalışma
Amaç: Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) hastalarındaki metabolik sendrom (MetS) sıklığını saptamak, MetS ile hastaların sosyodemografik özellikleri ve kullandıkları ilaçların; yani atipik antipsikotik eklenmiş antidepresan kullanımıyla sadece antidepresan kullanımıyla arasındaki olası ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu araştırmaya, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Anksiyete Bozuklukları Birimi’ne ayaktan tedaviye devam eden, 18-65 yaş arası, DSM-IV TR ölçütlerine göre araştırmadan önce OKB tanısı almış, sadece antidepresan kullanmakta olan hastalar (antidepresan grubu) ile antidepresanla birlikte antipsikotik kullanmakta olan (antipsikotik grubu) ve halen kullanmakta olduğu ilaçları en az son üç aydır kullanmaya devam ediyor olan 20’şer OKB hastası olmak üzere toplam 40 hasta alınmıştır. Çalışma yöntemi olarak “naturalistik, tanımlayıcı klinik gözlem” kullanılmıştır. Kişinin sosyal işlevselliğini etkileyebilecek mental olmayan kronik tıbbi hastalığı olan, kooperasyon kurmanın zor olduğu demans, orta veya ağır zeka geriliği olan ve epilepsi, kafa travması gibi organik beyin bozukluğu yapacak nörolojik hastalıkları olanlar, sigara dışında madde kötüye kullanımı ve madde bağımlılığı olanlar ve gebeler çalışmaya dahil edilmedi.
Hastalara KGİ (Klinik Global İzlenim) ve Y-BOKÖ (Yale Brown Obsesyon Kompulsiyon Ölçeği) ölçeği uygulandı. Hastaların boyu, vücut ağırlığı, bel çevresi ve arteryel kan basıncı ölçüldü. Aç karnına ve ön koldan alınan venöz kan örneğinde kan şekeri, yüksek dansiteli lipoprotein (HDL), trigliserid (TG), total kolesterol, düşük dansiteli lipoprotein (LDL) değerlerine bakıldı. MetS tanısı, The National Cholesterol Education Program (NCEP) tarafından tanımlanan Üçüncü Erişkin Tedavi Paneline (Adult Treatment Protocol III-ATP III) göre konuldu. SPSS 15.0 kullanılarak gerekli istatistiksel analizler yapıldı. Tanımlayıcı istatistikler sürekli değişkenler için ortalama+/-standart sapma ve kesikli değişkenler için sayı (%) şeklinde gösterildi. Sürekli değişkenlerin karşılaştırılmasında normal dağılıma uygunluklarına göre student t veya Mann Whitney U testleri, kesikli değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare ve Fisher’s Exact testleri kullanıldı. Analizlerde anlamlılık düzeyi P<0.05 olarak alındı.
Bulgular: Antidepresan grubuyla antipsikotik grubu arasında yaş, cinsiyet, medeni hal, çalışma durumu, sigara kullanımı açısından anlamlı bir fark yoktu. Toplam 10 hastada MetS tespit edildi (%25). Bunlar içinden 6 hasta antidepresan grubundayken, 4 hasta ise antipsikotik grubundaydı. Sadece antidepresan kullanmakta olan hasta grubu ile antidepresanla beraber antipsikotik kullanmakta olan hasta grubu arasında MetS görülme sıklığı açısından istatistiksel derecede anlamlı bir fark yoktu.
Ayrıca MetS’li vakalarla MetS’i olmayan vakalar karşılaştırıldığında; eğitim düzeyi, meslek, medeni hal, yaş, KGİ, Y-BOKÖ puanları açısından fark yoktu.
Antipsikotik ekleme tedavisini kullanmaya devam etmekte olan olan 20 hastadan 9’u ketiyapin (%45), 6’sı risperidon (%30), 3’ü ziprasidon (%15), 2’si (%10) ise aripiprazol kullanıyordu.
Sonuç: Tedavide antidepresan kullananlarla, antidepresanla birlikte ekleme atipik antipsikotik tedavisi kullanmakta olan OKB hastaları arasında MetS görülme sıklığı açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Göreceli olarak az sayıdaki hastada yapılmış olan bu çalışma OKB’de atipik antipsikotik ekleme tedavisinin MetS riskini bu grupta artırmadığını ortaya koydu.